Không ai biết phải làm gì với những người tị nạn.
Nhưng ít nhất Đảo Lớn không phải tiêu hao quá nhiều nguồn lương thực dự trữ cho những người phương Bắc không được mời. Cậu dành một khu vực cho họ bên ngoài rạn san hô và cho phép những linh hồn gầy gò tội nghiệp này câu cá. Cùng với những người chăn nuôi, tôi gửi cho họ hai ba mươi lon sữa dê tươi để nuôi những đứa trẻ đi cùng tàu – tức là để nuôi những người còn sống, khoảng một phần ba trong số đó đã chết trên đường đi. Vốn dĩ cậu muốn chôn những hài cốt nhỏ này dưới chân Đảo An Nghỉ, ở rìa bãi triều, đây là một lựa chọn tốt, người chết có thể ngủ trong đất, cách những người chết trên Đảo Lớn đủ xa. Tuy nhiên, hội đồng phản đối kịch liệt nên cậu đành chịu thua và yêu cầu người tị nạn thả thuyền ra, kéo xác lên, chất củi đốt rồi đẩy ra biển.
Việc sắp xếp nhiệm vụ tạm thời được thay đổi và nhân sự được bổ sung để giám sát những người tị nạn. Cậu còn lo lắng đây là một trò lừa của Vua Atukwa, ai biết được những ngư dân, thợ kim hoàn, thợ dệt và thương nhân này có thực sự là ngư dân, thợ kim hoàn, thợ dệt và thương nhân hay không? Ai có thể đảm bảo rằng bọn họ sẽ không lội vào bờ lúc nửa đêm, lẻn vào làng rồi cắt cổ những dân làng đang ngủ? Vì vậy, những rào chắn tạm thời được dựng lên xung quanh làng, những đống lửa được đốt lên và cháy suốt đêm, còn những người lính canh ngồi quanh đống lửa với đôi tai vểnh lên.
Tuy nhiên, không có chuyển động nào bên ngoài rạn san hô và những người tị nạn dường như hài lòng với việc ở lại trên thuyền của họ. Trên thực tế, họ chỉ sẵn sàng ở trên thuyền của mình vì sợ người Đảo Lớn sẽ “giết họ, luộc họ trong vạc và họ sẽ trở thành nguyên liệu cho thứ tà thuật độc ác”, điều này nghe có vẻ hoàn toàn điên rồ, nhưng rõ ràng Vua Atukwa đã khủng bố họ theo cách này trong vài năm qua. Tôi đã cố gắng hết sức để thuyết phục họ rằng điều đó không đúng, nhưng tôi không nghĩ nhiều người tin tưởng lắm.
Lúc đầu chỉ có các thương nhân muốn nói chuyện với tôi vì tôi “trông không giống người đến từ Đảo Lớn”. Họ dành rất nhiều thời gian để tiếc thương nghề buôn bán lông thú đã không còn tồn tại và nhớ về những điểm buôn bán mà tôi chưa từng nghe đến. Tôi lắng nghe, bày tỏ sự cảm thông khi thích hợp. Thành thật mà nói, phần lớn khó có thể thông cảm vì họ cho rằng Đảo Lớn mới là người phải chịu trách nhiệm chính: “Bệ hạ làm sao có thể làm gián đoạn việc buôn bán lông thú nếu họ không đến khiêu khích?”
Tôi đã khéo léo chỉ ra rằng sự chiếm đóng đầy bạo lực ở Quần đảo Đôi không phải do hạm đội Đảo Lớn gây nên.
Những người buôn bán lông thú tỏ ra bồn chồn và tranh nhau “sửa” ý kiến của tôi. Họ tuyên bố: “Đó là hai thứ khác nhau!”, “Quần đảo Đôi bị ám ảnh bởi tà thuật. Nếu chúng ta không ngăn chặn trước, chúng sẽ cướp bóc khắp nơi, tìm kiếm nạn nhân của pháp sư.”
Không muốn nghe thêm nữa, tôi đổi chủ đề và hỏi họ liệu họ có biết chuyện gì đã xảy ra với đảo Icahn không.
Họ biết điều đó và mô tả nó với giọng điệu rất nhẹ nhàng, như thể đó không phải là chuyện gì to tát, có lẽ việc bắt người khác làm nô lệ thực sự không phải là chuyện gì to tát ở các hòn đảo phía bắc. Tất nhiên, những linh mục đã bị xử tử, những người buôn bán lông thú này nói với tôi, vì một tôn giáo nước ngoài cũng nguy hiểm như tà thuật. Về phần những người khác, những người nên câu cá sẽ tiếp tục câu cá, những người nên làm ruộng sẽ tiếp tục làm ruộng, nhưng một nửa số thu hoạch sẽ được giao cho quân đồn trú phương bắc.
Điều duy nhất ngăn tôi đuổi họ khỏi thuyền trong cơn thịnh nộ là câu hỏi cuối cùng và cũng quan trọng nhất: Tại sao mọi người lại ở đây? Điều gì đã xảy ra với Quần đảo phía Bắc?
Ngày tận thế. Người buôn lông thú cho biết “mặt đất tan chảy” và magma phun ra “như suối”, một số ngôi nhà bị nuốt chửng trong chốc lát đến mức không kịp nhìn rõ. Khói đen và lửa cháy khắp nơi, tuyết vốn dày đến đầu gối tan nhanh, may mắn thay người dân dọc theo con đường đá nhẵn lộ ra mới có thể chạy thoát thân. Những người trốn thoát đều là những người sống ven bến tàu, hoặc những người tình cờ có mặt trên thuyền vào thời điểm đó. Đầu tiên họ chèo thuyền đến hòn đảo gần nhất và phát hiện ra rằng nó cũng chịu chung số phận. Họ đã trải qua một đêm kinh hoàng trên vùng biển nội địa phủ đầy băng trôi, trong đêm tối, dung nham và lửa “bao quanh biển nội địa như một chiếc thòng lọng lỏng lẻo”, lỗ thòng lọng duy nhất là biển phía Nam.
“Tôi rất tiếc cho sự mất mát của mọi người”, tôi nói. Đáng lẽ tôi có thể dừng lại ở đây, nhưng tôi quyết định nói ra những gì đang nghĩ trong đầu. “Vì mọi người quá sợ phép thuật nên việc tìm nơi ẩn náu trên Đảo Lớn có thể sẽ không suôn sẻ lắm.”
“Chúng tôi sẽ không xin tị nạn”, một người buôn lông thú nói. Cô ấy chắc chắn là người lớn tuổi nhất trong nhóm. Mái tóc dài màu xám và chiếc áo khoác da gấu khiến cô ấy trông giống như một con gấu khỏe mạnh. Hai ngày nữa cô ấy sẽ lên bờ tìm cậu và nhắc lại những lời sau với cậu: “Chúng tôi sẽ không dừng lại ở Đảo Lớn. Chúng tôi cảm ơn cậu vì sữa dê, cá và bánh mì không men, nhưng chúng tôi sẽ dùng lông thú để trao đổi, còn phần không đủ có thể bù đắp bằng quặng. Đừng để lại bất kỳ văn bản nào nói rằng ‘các thương nhân phương bắc đã nhận quà từ Đảo Lớn’. Hãy viết rằng: Các thương nhân lông thú phương Bắc đã đàm phán một thỏa thuận với cậu ở đây và đó là một thỏa thuận công bằng, được cả hai bên đồng ý.”
Cậu đã đồng ý, nhưng cậu không yêu cầu lông thú mà dùng thức ăn để đổi lấy tất cả quặng trong cabin. Đúng như lời họ nói, những người buôn lông thú không đợi một ngày đã lập tức lên đường, tôi không biết họ định đi đâu, không hỏi và cũng không quan tâm.
Những người khác ở lại, thợ thủ công, ngư dân, thợ dệt, trẻ nhỏ. Họ chứng thực lời kể của những người buôn bán lông thú, đồng thời bổ sung thêm các góc nhìn và chi tiết mới, bao gồm cả những nhân chứng khóc nức nở không nói nên lời khi toàn bộ trang trại sụp đổ trong đám cháy. Thế nên tôi ngừng hỏi.
Sau sáu, bảy lần giao sữa dê, cuối cùng các bà mẹ cũng quyết định nói chuyện với tôi, họ lo lắng sẽ sớm bị đuổi ra khỏi đây và muốn biết liệu có cách nào để được phép sống trên bờ hay không. Trong số đó có ngư dân, thợ bạc và thợ dệt, họ sẽ rất vui vẻ làm việc. “Ít nhất hãy để con chúng tôi lên đảo,” một trong những bà mẹ cầu xin, dường như coi tôi như một người đưa tin tùy ý, bất chấp những khẳng định liên tục của tôi rằng tôi chỉ là người tị nạn có hoàn cảnh tốt hơn thôi. Ngay cả cậu cũng không giúp được gì nhiều, hội đồng đã rất không vui khi cứ để người phương Bắc neo đậu ở ngư trường, nếu yêu cầu họ lên bờ vào lúc này, cậu có thể trở thành Chủ tịch Hội đồng có thời gian nhiệm kì ngắn nhất trong lịch sử được ghi lại.
Cho đến lúc này, chúng tôi vẫn đang suy nghĩ theo logic của chiến tranh, chúng tôi chưa hiểu, hay nói cách khác, không thể và cũng không dám tin rằng chiến tranh đã thực sự kết thúc. Không còn Quần đảo phía Bắc và không còn Vua Atukwa. Quái vật biển của cậu không chờ đợi được công lý, hắn chết bởi một mũi tên rồi bị trái đất cuồng nộ nuốt chửng. Cần phải khẳng định ở đây là chúng tôi không biết, tôi không muốn sau này mọi người đọc hết những gì tôi viết ở đây rồi nghĩ rằng chúng tôi bị ám ảnh bởi chiến tranh. Cung điện của ba vị vua phương Bắc nằm sâu trong vịnh hẹp, có lẽ bị chôn vùi dưới những ngọn núi sụp đổ và magma phun trào. Cho dù có nhân chứng sống sót trốn thoát thì cũng sẽ không tới Đảo Lớn. Tôi đã đọc từ những văn bản du kí của người khác rằng cung điện có ba tòa tháp tuyệt đẹp, mỗi tòa tháp chứa mỗi vị vua và gia đình của họ. Không biết Atukwa đã làm gì với ba tòa tháp này sau khi sát hại hai người quyền lực khác, khiến chúng trống rỗng? Đổ đầy nó với những quý tộc trung thành? Hoặc lần lượt lấp đầy nó với những quý tộc không trung thành để giám sát? Liệu ông ta có được nhắc nhở về tội ác của mình khi nhìn vào những tòa tháp tráng lệ này không? Hay ông ta chỉ đơn giản là không quan tâm?
Tôi nghĩ câu trả lời là vế sau.
Những người đầu tiên được phép sống trên bờ là thợ thủ công, đặc biệt là những người biết nấu quặng. Thế là mười hai người, trong đó có năm bà mẹ và chín đứa con chuyển đến ngôi nhà đá cạnh chợ trời và trở thành hàng xóm của tôi. Đương nhiên, bọn trẻ trong làng được cảnh báo là “tránh xa chợ”, nhưng bọn trẻ tất nhiên không nghe.
Buổi sáng đầu tiên, những đứa trẻ tóc bạc và những đứa trẻ tóc đen thận trọng nhìn nhau ở khu chợ vắng, một nhóm nán lại trước cửa nhà, một nhóm khác ra vào bìa rừng. Chẳng bao lâu sau, một cô gái tóc đen táo bạo gia nhập nhóm kia, trước giờ ăn trưa, bọn trẻ đã cùng nhau chơi đùa sôi nổi, nghĩ ra một trò chơi nào đó mà tôi không hiểu, vẫy cành cây và rượt đuổi nhau. Giữa bọn họ rõ ràng có rào cản ngôn ngữ nhưng không quan trọng, bọn trẻ làm điệu bộ, dùng than vẽ những chiếc thuyền quanh co, những chú chó con và những ngôi sao trên tường đá, bắt chước cách phát âm của nhau và cười đùa.
Chính nhờ chúng mà tôi đã tìm ra bài hát đó, chiếc chìa khóa ẩn dụ đó.
Hôm đó là ngày thứ tám các thợ thủ công được phép lên bờ, hôm trước trời mưa, lũ trẻ bị nhốt trong nhà một ngày nay đều ra ngoài, đông hơn bình thường. Tôi đang đọc cuốn sách nhạc mượn của Aganon bên cửa sổ, không thực sự mong tìm được manh mối nào, chỉ để giết thời gian. Tôi có rất nhiều câu hỏi về cá voi magma, nhưng đã lâu rồi tôi không mơ về núi lửa, sau thảm kịch ở Quần đảo phía Bắc, tôi khá chắc chắn rằng mình sẽ mơ về cá voi ít nhất một lần. Ý nghĩ đó khiến tôi khó ngủ, trằn trọc trong lo lắng, đến gần sáng tôi mới nhắm mắt được. Nếu không có lời cảnh báo của giấc mơ, tôi sợ rằng Đảo Lớn sẽ bị một ngọn núi lửa mới sinh xâm nhập vào đêm khuya. Những ký hiệu trên bản nhạc dần mờ đi trước mắt, tôi đứng dậy, hai tay vỗ mặt, quấn chặt chăn nhìn lũ trẻ đang nhảy múa ca hát giữa những vũng nước.
Họ đang hát cùng một bài hát thiếu nhi. Lời thì khác, nhưng giai điệu thì chỉ khác một chút thôi. Tôi đã hát bài này khi còn bé, và ở đảo Icahn, các bậc cha mẹ dùng nó để dạy con đếm, một con cá heo nhảy qua rạn san hô, hai con cá heo nhảy qua cồn cát lớn hay gì đó – không có lý do gì để cá heo nhảy qua một cồn cát, chắc là để ép thành một vần điệu. Trên Đảo Lớn, lời bài hát này hợp lý hơn, là một câu chuyện hoàn chỉnh, người thủy thủ ra đi vào buổi sáng và nhìn thấy một tảng đá, hai con hải âu, v.v., kết thúc ở “mười hai ngôi sao nhạt” vào buổi tối. Tôi đứng đó, nhai đi nhai lại câu trả lời đơn giản này, gần như quên cả thở. Bên ngoài cửa sổ, những đứa trẻ đến từ các hòn đảo phía bắc hát một bộ lời bài hát khác, lông chim sấm, một chiếc, hai chiếc, ba chiếc. Tôi lao ra khỏi cửa đột ngột đến nỗi tất cả bọn chúng đều dừng bước. Sau khi chạy vào rừng, tiếng hát lại chậm rãi vang lên sau lưng tôi.
Nghĩ lại, chắc hẳn cậu đã rất bối rối khi lần đầu tiên nhìn thấy tôi xông vào hội trường mà không báo trước, sau đó bắt đầu nói về những bài hát thiếu nhi và những đại từ thông dụng. Cậu nắm lấy tay tôi và chúng tôi đi qua một hành lang ngắn rồi rẽ vào một khu yên tĩnh. Cậu yêu cầu tôi nói lại lần nữa, chậm hơn. Thế là tôi nói, không hề chậm lại chút nào, giọng tôi run run.
Bài hát mà cá voi magma yêu cầu chắc hẳn là bài hát thiếu nhi phổ biến ở các đảo buôn bán, bài hát dùng để dạy trẻ em đếm. Nguồn gốc của bài hát vẫn chưa được biết, nhưng nó có thể xuất phát từ một số ngôn ngữ cổ xưa, được sử dụng trong ca hát và mặc cả vào thời điểm Đảo Lớn có lẽ chỉ là một ngọn núi lửa trẻ dưới đáy đại dương. Bài hát có tên là “Bài hát đếm” trên đảo Icahn, nhưng ở hầu hết các hòn đảo khác, nó không có tên và được gọi đơn giản là “Bài hát đó” hoặc, trong những ngôn ngữ không sử dụng mạo từ xác định, thì được gọi đơn giản là “bài hát”, cũng giống như một số tôn giáo chỉ đơn giản gọi tác phẩm kinh điển là “cuốn sách đó” hay “những cuốn sách đó”. Những bản thảo cổ được Aganon sưu tầm không hề tỏ ra bí ẩn mà cho rằng mọi người đều biết bài hát đó nên không cần giải thích gì thêm.
Tôi nắm tay cậu, cùng nhau nhảy vòng tròn một cách vụng về trong hành lang trống. Cuối cùng tôi đã tìm ra cách để cứu tất cả các hòn đảo, vào lúc đó, cậu và tôi đều đã bị thuyết phục bởi điều này.