“Hát gì cơ?”
Câu hỏi đầu tiên cậu hỏi đúng như những gì tôi mong đợi, giá như tôi có được câu trả lời.
“Có lẽ là một loại ẩn dụ nào đó?” Cậu tiếp tục liệt kê ý kiến của mình, và tôi tiếp tục nhún vai, tỏ vẻ không chắc chắn: “Có lẽ đó không phải là một bài hát theo nghĩa đen. Cậu có nghĩ nó sẽ là một câu thần chú không?”
“Mình không biết, Tuhfa.”
“Cậu đã nhìn thấy một con cá voi phải không? Nhưng chị gái của Yumaso lại nhìn thấy một con chim.”
“Ừ, một con hải âu.”
“Có lẽ nó liên quan đến phạm vi bùng phát, cậu có nghĩ vậy không? Nếu hải âu báo trước một hòn đảo, thì cá voi…”
Cậu chưa nói hết và cậu cũng không cần phải nói hết. Chúng tôi im lặng một lúc, cậu cắn móng tay cái, còn tôi kéo mạnh đám cỏ khô trên mặt đất, chúng thực sự khỏe hơn tôi nghĩ, giống như gân động vật khô bám vào đất. Tôi rũ bỏ mảnh vụn trên tay, vô thức nhìn về phía đông nam, tìm kiếm ngọn núi lửa, lại nhớ ra mình không ở đảo Icahn, tôi chuyển sự chú ý sang cậu và hỏi tiếp theo chúng ta nên làm gì.
“Mình nghĩ chúng ta nên nói với mọi người.”
Ý tưởng hay, xét về mặt logic. Ý tưởng tồi, xét về tính khả thi. Cậu đã tiếp thu tất cả những gì tôi kể với cậu: những con cá voi magma, hòn đảo đá nhỏ, những câu viết đứt quãng được viết bên lề của một học giả đã chết từ lâu, ngày tận thế núi lửa có thể đã xảy ra hoặc cũng có thể không, Nhưng đó là vì tôi là người nói và cậu là người lắng nghe. Thuyết phục người khác khó hơn rất nhiều, giống như cốt truyện phổ biến nhất trong thơ tự sự, khi nhân vật chính cố gắng nói với người khác về lời tiên tri, phản ứng đầu tiên của mọi người là phản kháng, sau đó là bối rối, cuối cùng là chán nản, nghĩ rằng nhân vật chính đang quấy rối cuộc sống yên bình của họ theo một cách không cần thiết.
Một lời tiên tri bản chất là một câu chuyện, vốn dĩ tôi nghĩ thứ khiến người ta chú ý lắng nghe chính là những thăng trầm của cốt truyện, cứ sau hai dòng là nó phải kỳ quái, ngoằn ngoèo và bùng nổ lên màu sắc mãnh liệt. Không ai muốn nghe về những người trồng chuối trên Đảo Lớn, nhưng nếu tôi nói: “Những người trồng chuối vô tình giải phóng tà linh cổ xưa khi khai hoang đất rừng”, tai người ta có thể vểnh lên ngay. Vì vậy tôi đã từng mô tả trải nghiệm của Yumaso như một lời cảnh báo về ngày tận thế, khẳng định rằng các linh mục của Giáo hội Núi lửa đã tìm thấy bằng chứng trong sách cổ. Hãy thức tỉnh đi, cư dân Đảo Lớn! Hãy coi chừng núi lửa!
Nhưng tôi sớm phát hiện ra rằng điều này cũng không hiệu quả. Cốt truyện quá bạo lực và có thể nghe như một lời đe dọa. Mọi người nghe xong thậm chí còn chế nhạo, sau đó quay đầu rồi quên mất nó. Tôi cũng đã học cách loại pháp sư của Icahn ra khỏi câu chuyện vì nó đi quá xa so với trải nghiệm hàng ngày, như vậy mọi người cũng sẽ mất hứng thú. Điều khiến tôi hơi buồn là nhiều người trên Đảo Lớn không biết hòn đảo quê hương của tôi cụ thể nằm ở đâu, họ có thể đếm được ba hoặc bốn mặt hàng được xuất khẩu từ đảo Icahn, nhưng có người cho rằng đảo Icahn là một phần của Quần đảo phía Bắc, và lại có người khẳng định rằng nó nằm ở vùng Đông Bắc, thậm chí có đại biểu còn cho rằng nó nằm ở vùng biển phía Nam.
Việc này tốt hơn với cậu. Mặc dù cậu chưa phải là Chủ tịch hội đồng nhưng mọi người có thể thấy rằng một ngày nào đó cậu sẽ đạt được nó. Các thủy thủ, thương gia và đại biểu lớn tuổi là những khán giả tốt nhất của cậu. Các vu y có thể không thích cậu nhưng vẫn sẽ ủng hộ cậu khi đến thời điểm bỏ phiếu. Tuy nhiên, sức hút của cậu cũng có giới hạn, những người chăn cừu coi cậu như một trò đùa, còn những người đại diện cho ngư dân lại cho rằng cậu đã bị “người tình nhỏ” của mình lừa dối. Tại sao họ luôn nghĩ “nhỏ” là miệt thị? Nếu chúng tôi đánh nhau nghiêm túc, tôi không nghĩ vị đại biểu đó có thể là đối thủ của “người tình nhỏ”, nhưng cậu đã kéo tôi đi trước khi tôi kịp nói gì.
Thay đổi chiến lược và suy nghĩ lại về khán giả của cậu. Chúng ta cần tìm một người đã biết về sự tồn tại của đảo đá nhỏ, có nhiều khả năng tin vào lời tiên tri hơn những người khác và có một ghế trong hội đồng. Các nhà lãnh đạo tôn giáo có vẻ là lựa chọn phù hợp nhất, nhưng họ quá rời rạc, không thân thiện với nhau và có “cái tôi quá nhạy cảm”, theo cậu, dù cho chúng ta ghé thăm nơi nào trước thì những người còn lại đều sẽ cảm thấy khó chịu và cho rằng mình đang bị hắt hủi. Không, khán giả lý tưởng sẽ là người đối lập với đám ruy băng đỏ, một nhóm người không tin vào thần linh và phép thuật của pháp sư, nhưng có thể bị thuyết phục bằng bằng chứng.
Thế là, vào một buổi chiều mùa đông u ám, tôi một mình vào rừng và lê bước sang bên kia hồ tìm kiếm chỗ ở của dược sư. Họ sống cùng nhau, như những con ong, kiên nhẫn bảo trì một tòa nhà gỗ cũ, sửa chữa, cải tạo và mở rộng nó, dần dần biến nó thành một pháo đài hình bán nguyệt, to gần bằng phòng hội đồng, và giống như phòng hội đồng, cửa luôn mở, tôi vẫn còn nhớ mùi của cây cói bao phủ khắp hành lang, khô ráo và thơm ngát. Chiếc kệ gỗ gần cửa nhất đựng những loại thuốc mỡ và cồn thuốc thông dụng, kệ rất thấp, để những đứa trẻ được cha mẹ gửi đến đây có thể tự lấy dễ dàng hơn, một cậu bé tựa đầu vào kệ ngủ gật, chiếc túi nhỏ đựng tiền lẻ đã rơi xuống đất, có lẽ là một người tập sự. Tôi lay cậu bé dậy, thì thầm lời xin lỗi, chỉ cho cậu bé thấy chiếc túi nhỏ trên sàn và hỏi cậu nên tìm thầy ở đâu. Dược sư tập sự chỉ một ngón tay lên trời.
Tôi bước vào hành lang và đi về phía cầu thang, đi qua những chiếc bàn dài, những đám cỏ khô xào xạc dưới chân tôi. Không ai liếc nhìn tôi khi mà các dược sư còn đang bận rộn nghiền hạt, cân bột thô và một nhóm người còn đang khuấy một thứ bột nhão tỏa ra mùi chua nồng nặc. Tôi bước đến gần lan can, cầu thang rộng đến mức tôi có cảm giác mình như một con bọ nhỏ đang chậm rãi bò dọc theo thân cây. Các phòng ở tầng hai đều đóng kín cửa nên tôi không nhìn rõ bên trong có gì, hành lang rẽ ra phía xa, dẫn đến nhiều phòng hơn ở một bên, bên còn lại dẫn đến một không gian cao và tối, tôi lén quyết định sẽ đi vào xem xét trước khi rời đi, rồi tiếp tục bước lên.
Điểm cao nhất là phòng viết, chiếm gần như toàn bộ không gian, sáng sủa và lạnh lẽo, có rất nhiều cửa sổ, mỗi cái đều cao và rộng đến mức khiến người ta lo lắng không biết những cột gỗ mỏng có thể đỡ được mái nhà hay không. Người tôi tìm đang ở cửa sổ thứ tư, đang sao chép danh sách thực vật nào đó. Theo mô tả của cậu, tôi cứ tưởng đại diện hội đồng Dược sư là một ông già khô héo, nhưng đại diện Ashayo trông còn trẻ hơn cả cha Cormoran, dải ruy băng đen được tết trên mái tóc đen khiến người ta khó nhận ra. Tôi sẽ không bao giờ quen với những cái tên trên Đảo Lớn. “Ashayo” là một động từ, mang nghĩa “tìm kiếm, truy lùng.” Đối với tai tôi, loại tên riêng này được gắn vào một câu cũng giống như cát nhúng vào bột. Tôi có thể tưởng tượng cậu đang tranh cãi: “Nhưng chẳng phải cá và rong biển còn kỳ lạ hơn sao?” Có lẽ vậy, nhưng ít nhất chúng tôi vẫn đang sử dụng danh từ.
Tôi nhắc đến tên của cậu, nhưng Ashayo đã nhận ra tôi, vào ngày tôi trốn thoát cùng đàn cá heo và ngất xỉu trong phòng họp, anh không chỉ có mặt mà còn là người đầu tiên ra tay giúp đỡ. Tôi không nhớ gì về chuyện đó, nhưng dù sao tôi cũng cảm ơn anh và nói rằng tôi muốn nói chuyện với anh về đảo đá nhỏ, rằng linh mục của Icahn đã tìm thấy thứ gì đó trong bộ sưu tập mà có thể anh quan tâm.
Ngay khi nghe thấy đảo đá nhỏ, Ashayo đặt bút xuống và ra hiệu cho tôi đi theo anh, hướng tới cây cầu hình tròn ở phía bên kia. Anh mở một cánh cửa nhỏ mà trước đây tôi không để ý tới, so với phòng viết, căn phòng nhỏ tối tăm và ngột ngạt hơn, thoang thoảng mùi ôi thiu nhưng đã bị che khuất bởi hương trầm. Trên tường có một phiến đá phẳng gắn hình các tuần trăng, bên dưới có một chiếc giỏ mây ném đầy xương ố vàng, tôi cố tránh xa đống xương khả nghi và chen vào cạnh kệ sách. Tôi kể lại mọi chuyện ngắn gọn, lựa chọn từ ngữ cẩn thận, loại bỏ tính từ nếu có thể và chỉ đưa ra những mô tả đơn giản nhất, ít nói về những giấc mơ hay cá voi mà nói nhiều hơn về các bộ sưu tập sách cùng học giả Yumaso. Tôi có thể nói rằng lúc đầu anh không thực sự lắng nghe và cũng không thực sự chú ý đến tôi cho đến khi tôi nói đến vấn đề về trận động đất ở Icahn. Có người gõ cửa giữa chừng, nhưng Ashayo phớt lờ và tiếp tục hỏi tôi về tần suất động đất, sau đó anh hỏi tôi linh mục của đảo Icahn nghĩ gì về chuyện này, có ghi chép nào liên quan trong “Biên niên sử của những ngọn núi lửa” không? Những bộ sưu tập sách khác trong đền?
Có lẽ là không, tôi nói, nếu không thì các linh mục sẽ không cần phải đến hòn đảo nhỏ đầy đá này. Cho dù ngôi đền không bị phá hủy thì hiện tại cũng đã bị quân phương Bắc chiếm đóng, bất kỳ cuốn sách không có bản sao nào trên đảo đá nhỏ chỉ có thể coi là bị thất lạc.
“Vậy tất cả bằng chứng của cậu chỉ là một giấc mơ và vài dòng viết cách đây hơn tám mươi mùa hè.”
Nếu vậy thì sao? Tôi gần như hét vào mặt dược sư, đây không phải là cách mọi người hiểu về đại dương này sao?
“Nếu cậu muốn miêu tả nó theo cách đó, thì đúng vậy.”
Dược sư xoa xoa sống mũi: “Dĩ nhiên linh mục của cậu sẽ tin vào những lời tiên tri và những thứ tương tự, ta tôn trọng điều đó, nhưng thỉnh thoảng động đất có rất nhiều nguyên nhân, và những gì cậu nói đều không tính…“
Có một tiếng gõ cửa khác. Dược sư thở dài, mở chốt rồi mở cửa, một người tập sự trẻ đứng bên ngoài, thở hổn hển, mặt và cổ đầy mồ hôi, như thể đã chạy rất xa. Cậu ta yêu cầu Ashayo đi đến bến tàu ngay lập tức, nơi mọi người đang tụ tập. “Vì cá voi.” Cá voi gì? “Ngài sẽ biết nếu ngài tự đi xem nó, ngay bây giờ.”
Thế nên tôi đã mất cơ hội tìm hiểu lối đi tối tăm trên tầng hai dẫn tới đâu. Chúng tôi vội vã đến bãi biển, càng đến gần bến tàu thì người ở đó càng đông, và cuối cùng giống như lội qua đám đông xem đốt lửa trại ở lễ hội thu hoạch. Người tập sự đi trước, lẩm bẩm xin lỗi rồi đẩy người dân đảo sang một bên để Ashayo đi qua, tôi bám sát phía sau dược sư, anh dừng lại mà không báo trước, tôi suýt chút nữa đã va vào lưng anh.
Có nhiều hơn một con cá voi mắc cạn trên bãi biển, nhìn quanh, từ bến tàu đến mũi đất, cứ cách vài bước lại có một con thú khổng lồ sắp chết, một số còn đang vùng vẫy, vài thủy thủ do dự đến gần, nhưng nhanh chóng bị chiếc vây đuôi co giật làm cho sợ hãi bỏ đi. Vu y cũng đến, đám đông im lặng dịch sang một bên, để bà lão đi bộ đến bãi biển, một cô gái trẻ theo sát phía sau, kéo theo một chiếc giỏ khổng lồ, vu y chậm rãi đi dọc theo bãi biển đến mũi đất và chữa bệnh. Nói chuyện với từng cái xác cá voi, lấy ra một thứ gì đó không rõ từ trong giỏ rồi rắc lên bãi cát xung quanh chúng. Bên cạnh tôi, Ashayo nhìn chằm chằm vào vu y và khịt mũi khinh thường, nhưng không nói gì.
Bằng chứng này đã đủ chưa? Tôi thực sự muốn hỏi anh, anh còn muốn xem gì nữa?
Nhưng tôi đã không nói.