Trong khi làm lưỡi câu, tôi nhớ đến một trò chơi của trẻ con, chắc hẳn cậu đã từng chơi trò đó, tôi nghĩ trẻ con nào cũng từng chơi trò này, các hòn đảo khác nhau có tên gọi khác nhau nhưng luật chơi lại không khác nhau nhiều. Trong trường hợp của tôi, trò chơi có tên là “Ngày mai”, một cái tên khá lạnh lùng, vì nội dung của trò chơi là những đứa trẻ giả vờ rằng hòn đảo quê hương của chúng đã bị phá hủy hoàn toàn bởi một vụ phun trào núi lửa và chúng phải mang theo một lượng thức ăn hạn chế cùng các công cụ đến một hòn đảo mới để “sống sót”. Khi chị gái tôi và tôi chơi trò chơi này nhiều năm trước, chúng tôi đã trộm những viên đường trong nhà và giả vờ như đó là khẩu phần ăn của thủy thủ. Tôi và chị kéo những chiếc lá dừa rộng rãi trên bãi biển ra rồi ngồi lên, chị dùng cành dài làm mái chèo, còn tôi cầm những tảng đá lớn nhỏ, sau đó, khi chúng tôi tránh được magma không tồn tại và “đi thuyền” thành công đến hang nhỏ trong vịnh, những hòn đá này sẽ trở thành bếp lò, bàn ăn hoặc bàn thờ tưởng tượng.
Ở đây, mỗi ngày là một trò chơi không bao giờ kết thúc của “ngày mai”. Nhưng “ngày mai” đã đến rồi, nên có vẻ như tên của trò chơi nên đổi thành “Hôm nay”, và tôi là người duy nhất chơi.
Dầu cá voi chắc chắn là một vấn đề, và một vấn đề khác, dù ít cấp bách hơn, là thức ăn. Bão mùa đông thường nhốt các linh mục hay học giả đang tham khảo sách cổ vào đây nên ngôi nhà này ngay từ khi xây đã có kho chứa đủ thức ăn cho sáu người trong một mùa đông, cộng thêm một ít củi, bấc và dầu cá voi. Nhưng không ai có thể đoán trước được tình cảnh hiện tại của tôi nên tôi quyết định mỗi tối bắt đầu từ ngày mai sẽ ra bãi biển để đào trai. Sau khi làm lưỡi câu, tôi đi ra đầm câu cá, phần thịt trai thừa có thể dùng làm mồi. Nếu mọi việc suôn sẻ, sẽ không cần phải sử dụng hết ngũ cốc, pho mát và thịt khô trong kho chứa thức ăn cho đến mùa đông.
Nỗi lo lắng về lương thực này không phải lúc nào cũng được người dân Đảo Lớn và Quần đảo phía Nam cảm nhận, trong thế giới của họ không có mùa đông thực sự, cây cối thường xanh tươi và mặc dù không có quả mọng trong hai tháng lạnh nhất nhưng vẫn có thể chăn thả gia súc, cá vẫn còn đó và củ được thu hoạch quanh năm. Ở nơi tôi sống, mùa đông kéo dài ba tháng, cá di chuyển về phía nam theo dòng hải lưu chỉ để quay trở lại vào mùa xuân năm sau. Ngọn núi lửa mà chúng tôi coi như thần thánh sẽ trở thành rào cản lớn nhất khi thời tiết chuyển lạnh, có nhiều dòng nước ngầm và xoáy nước khiến thuyền không thể đi đến ngư trường khác. Đó là lý do tại sao ở Icahn, ngày thu hoạch là ngày quan trọng nhất trong năm, trong khi ở Đảo Lớn, nổi bật là ngày đầu tiên của mùa buôn bán. Tôi không thể tưởng tượng được Quần đảo phía Bắc đã sống sót như thế nào sau mùa đông khắc nghiệt kéo dài nửa năm, có lẽ khí hậu đã sinh ra những kẻ bành trướng? Hay là loại người này sớm muộn gì cũng sẽ xuất hiện, có thể ở bất kỳ hòn đảo nào, và hắn thành thạo trong việc sử dụng những lý do khập khiễng như “pháp sư độc ác”?
Chúng tôi đã cãi nhau về chuyện đó. Đó là lần thứ tư chúng ta gặp nhau, cậu 22 tuổi, đã tham gia Hội đồng Đảo Lớn được một năm. Ấn tượng của tôi về cậu vẫn còn nguyên khi tôi cùng đoàn lữ hành đến Quần đảo phía Nam cách đây ba năm. Cậu đã cắt tóc rất ngắn, theo kiểu thủy thủ. Đó là thành quả cậu tự cắt tóc bằng một con dao ngắn, có chỗ thì dài, có chỗ lại quá ngắn. Khi chúng ta gặp lại nhau tại khán phòng Hội đồng Đảo Lớn, cậu đã để tóc dài giống như các thành viên hội đồng khác, buộc gọn gàng bằng một dải ruy băng màu xanh. Màu xanh là màu của thương nhân hàng hải, chiếm nhiều ghế nhất. Những người màu đen là dược sư, những người màu vàng là đại diện cho ngư dân và người chăn nuôi, còn những người màu đỏ là các nhà lãnh đạo tôn giáo, tôi không nhớ nhiều về những người khác.
Lần này tôi vẫn đi cùng linh mục và vẫn đảm nhiệm việc dịch thuật lẫn ghi biên bản cuộc họp, nếu đạt được thỏa thuận thì tôi cũng phải soạn thảo hiệp ước. Nhưng cậu cũng biết khả năng xảy ra bất cứ điều gì đều sẽ được hội đồng “đàm phán” nên tôi vẫn chưa quen với ngôn ngữ pháp lý cần thiết cho hợp đồng lắm.
Tất cả các đại biểu của Quần đảo phía Bắc, những người được triệu tập đến cuộc họp, đều vắng mặt. Mười sáu con tàu tấn công Quần đảo Đôi, đốt cháy bến cảng cùng những con tàu bên trong. Một đại biểu của Hội đồng biển Đông đã trốn thoát và quẫn trí hạ cánh xuống Đảo Lớn hai tuần sau vụ tấn công. Theo ông, những kẻ tấn công không thèm che giấu danh tính, mười sáu chiếc thuyền dài đều là người phương Bắc, thậm chí còn có gia huy của một trong những vị vua được vẽ trên đó ở một nơi dễ thấy. Những người lính mặc áo da hải cẩu chiếm đóng đảo Bắc đầu tiên, đến ngày thứ ba họ vượt qua cầu đất hẹp và nắm quyền kiểm soát đảo Nam. Các đại biểu tình cờ lại đang phun thuốc trừ sâu tại một trang trại tảo đỏ ở Quần đảo phía Nam để đuổi sên biển, khi thấy khói dày đặc bốc lên từ làng, họ bỏ chạy ra biển khơi trên một chiếc thuyền nhỏ chắc chắn không thích hợp để di chuyển trên đại dương.
Khi tôi và vị linh mục đến, Hội đồng Đảo Lớn đã bình phục sau cú sốc ban đầu và bước vào giai đoạn nghi ngờ, đại khái chia thành bốn phe: Một phe tin rằng cần phải giúp Quần đảo Đôi trục xuất người phương Bắc, và nhắc nhở mọi người có mặt đừng quên hơn 80 năm trước Vua “Sói Tuyết” cũng đến từ Quần đảo phía Bắc, những tên cướp biển dưới sự chỉ huy của ông luôn là những con quái vật khát máu mà các nhà thơ thích viết về. Một nhóm bày tỏ sự do dự, chỉ ra rằng thỏa thuận giữa các đảo là một thỏa thuận thương mại không bao gồm nghĩa vụ hỗ trợ quân sự. Ý kiến thứ ba là “Lỡ đại biểu này phóng đại thì sao”, phe khác phản bác rằng Đảo Lớn có thể cử tàu đến đảo Đôi bất cứ lúc nào, không cần phải nói dối về điều gì đó có thể dễ dàng xác minh, nếu tình hình là đúng, tất cả các Quần đảo phía Bắc nên bị loại khỏi các thỏa thuận thương mại và tàu của họ sẽ bị cấm cập cảng.
Hai chiếc Clipper được phái ra, một chiếc về phía bắc, và ba vị vua được yêu cầu cử đại biểu đến Hội đồng Đảo Lớn để giải thích về vụ tấn công. Một chiếc thuyền khác đi đến Quần đảo Đôi. Đi đi về về phải mất năm ngày, cho dù thời tiết và hải lưu không tốt cũng tối đa không quá bảy ngày. Tuy nhiên, mười tám ngày sau khi tàu rời cảng, tức là ngày thứ tư sau khi tôi đến Đảo Lớn, người đưa tin vẫn mất tích.
Bầu không khí trong căn phòng ảm đạm, bị bao phủ bởi một đám mây đen của sự bối rối, tức giận và sợ hãi. Cậu và tôi nhìn nhau vài lần bên đống lửa, cuối cùng cậu đứng dậy và bước ra ngoài. Tôi nhìn xuống tờ giấy và lọ mực, không ai nói gì, không có lời nào đáng ghi lại. Tôi nói muốn ra ngoài nghỉ ngơi một lát, hai vị linh mục giơ tay đồng ý.
Tôi tìm thấy cậu trên bến tàu, hai chúng ta đứng dưới bóng ngọn hải đăng, nhìn ra bầu trời tối dần. Lửa chưa nhóm lên, những người lính gác hải đăng đang khiêng củi, một bó hai bó, nhét vào thúng buộc bằng dây gai để người trên đỉnh tháp cẩu lên. Ngoại trừ hai chiếc thuyền đánh cá đang quay về hướng Tây Bắc, biển vắng tanh.
Tôi nhận xét về mái tóc và áo choàng của cậu, ngừng nói về tình hình chưa rõ ràng ở biển Đông Bắc và người đưa tin mất tích, nhưng chủ đề duy nhất cậu muốn nghĩ đến là Quần đảo Đôi. Khi cậu nói chiến tranh sẽ đến, cậu sử dụng cách chia động từ để diễn tả một sự thật đã được thừa nhận. Ngư dân sẽ sử dụng dạng “đến” này khi nói về những đàn cá quay trở lại vào mùa xuân. Những đàn cá luôn quay trở lại cùng với dòng hải lưu, không bao giờ làm bạn thất vọng.
Tôi không đồng tình với sự bi quan của cậu, khi đó tôi vẫn chưa rũ bỏ được quán tính của thế giới cũ nên vẫn có niềm tin vào các nghi thức, lẽ thường và sự tín nhiệm của con người. Có thể đây là một quyết định vội vàng của một vị vua nào đó. Lập luận của tôi là thế này. Đừng quên rằng người phương Bắc có ba vị vua. Trước đây đã từng có những kẻ cuồng chiến với tham vọng đầy kiêu ngạo, nhưng hai người nắm quyền còn lại luôn có thể kiểm soát được kẻ nào vượt qua ranh giới. Một khi kiểm soát được, hệ thống an toàn này chưa bao giờ thất bại.
Cậu không bị thuyết phục. Cậu hỏi tôi “nếu” – sau từ này, cậu đã thay đổi cú pháp và thêm hậu tố uyển ngữ(1) vào động từ để tạo tình huống hư cấu. Nếu chiến tranh trở nên không thể tránh khỏi, liệu Icahn có tham gia không? Với thủy thủ đoàn, vài chiếc thuyền và những chú cá heo đã được thuần hóa của chúng tôi?
(1) Uyển ngữ: là thuật ngữ ngôn ngữ học và văn học dùng để chỉ lối nói tinh tế và tế nhị. Nó là biện pháp tu từ ngược lại với ngoa dụ, và ở phương diện nào đó, nó khá gần với nhã ngữ.
Tôi nghĩ cậu hỏi nhầm người rồi, tôi không có thẩm quyền quyết định và ý kiến của tôi cũng không quan trọng. Cậu có vẻ hơi khó chịu khi nói rằng đây chỉ là tình huống giả định chứ không phải một cuộc thảo luận chính thức. Vì vậy tôi ngập ngừng nhắc lại ý kiến của linh mục rằng đảo Icahn không muốn dính líu đến bất kỳ tranh chấp nào.
“Mình không hỏi linh mục nghĩ gì.” Cậu nói, “Mình muốn biết suy nghĩ của cậu.”
Tôi không có ý kiến gì khác. Suy cho cùng, đảo Icahn chỉ có hai cách để tự bảo vệ mình, và cả hai đều nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng tôi: một là nó nằm ở một địa điểm xa xôi, không có hạm đội nào sẵn sàng tiêu tốn năng lượng và lương thực dự trữ để chiếm đóng một hòn đảo cằn cỗi. Thứ hai là các dòng hải lưu nguy hiểm quanh núi lửa, ngay cả tàu thuyền của chúng tôi cũng có lúc gặp nguy hiểm chứ đừng nói đến tàu thuyền ở các hòn đảo bên ngoài không có cá heo dò đường. Tuy nhiên, nếu bất kỳ tù trưởng, vua, chủ tịch hay nhà lãnh đạo tôn giáo nào quyết tâm chiếm đảo Icahn về làm chủ, chúng tôi thậm chí có thể không còn nơi nào để trốn thoát.
Đây không phải là câu trả lời cậu muốn nghe. Giải pháp tốt nhất trong đầu cậu là tập hợp tất cả các hạm đội mà cậu có thể tập hợp được, không chỉ đánh đuổi người phương bắc khỏi Quần đảo Đôi mà còn buộc họ phải trở về những bến cảng đầy băng của họ, viết lại hoàn toàn các hiệp định thương mại hiện có và thêm mới điều khoản ngăn chặn vị Vua “Sói Tuyết” thứ hai xuất hiện trên bất kỳ hòn đảo nào.
Tôi không thể tin vào tai mình, để bác bỏ cậu, tôi thậm chí còn bảo vệ Quần đảo phía Bắc. Tôi chỉ ra rằng chúng ta nên kiên nhẫn chờ đợi người đưa tin quay lại. Tại sao cần phải thảo luận về “nếu như” và “giả sử” trước khi biết “thực sự là gì”? Tôi trách cậu đã suy nghĩ “quá bạo lực” và rút ra một số lý do mà ngay cả tôi cũng không tin lắm: Có thể Quần đảo phía Bắc đã trải qua một mùa đông đặc biệt khắc nghiệt, có thể đã xảy ra một vụ phun trào và magma đã phá hủy đất nông nghiệp. Hơn nữa, làm sao biết chắc là hạm đội của nhà vua ra ngoài cướp bóc, nhỡ là dân đảo đói khát thì sao?
Không hề nhận ra, chúng tôi đều cao giọng, lọt vào mắt xanh của người gác hải đăng, buộc chúng tôi phải đổi thành những lời thì thầm bực tức, giống như hai con rắn đang phun lời vào nhau. Cậu nói rằng sự hèn nhát của tôi làm cậu thất vọng, Quần đảo phía Bắc sẽ không hài lòng với ruộng đồng và hải sản của Quần đảo Đôi trừ khi họ bị trừng phạt thỏa đáng, và hình phạt này phải được tất cả các đảo buôn bán cùng nhau thực hiện. Đảo Icahn sẽ không được bảo vệ nếu đứng ngoài, những người lính mặc áo da hải cẩu một ngày nào đó sẽ xuất hiện ở cảng của chúng tôi, không phải vì đói khát hay vì bất kỳ tranh chấp nào, đơn giản vì họ có thể. Khi cậu nói những điều này, cậu luôn sử dụng ngôn ngữ của tôi, nhưng các câu lại theo cấu trúc tiếng mẹ đẻ của cậu, những từ kết luận mô tả tương lai giả định đối với tôi nghe vừa chính xác vừa đầy ngụy biện, như thể một bức tranh tự mâu thuẫn, đồng thời không thể xác định hoàn toàn hướng của các đường nét. Nhưng chúng tôi không quan tâm đến ngữ pháp, cuộc tranh cãi ở đây hoàn toàn sụp đổ rồi biến thành những cuộc tấn công lẫn nhau vô nghĩa.
Tôi là người đầu tiên bỏ chạy, tôi thậm chí còn không buồn kiếm cớ, chỉ quay người bỏ đi, cậu không nói gì, cũng không đuổi theo tôi. Tôi tự nhủ không được nhìn lại và sải bước trở lại phòng hội đồng. Cuộc đàm phán vẫn bị đình trệ, và một trong những linh mục đã ngủ quên, dựa vào người anh em sinh đôi của mình. Bên cạnh đống lửa là một vị đại biểu hội đồng buộc dải ruy băng màu vàng, đầu cúi xuống ngực, như đang thờ một ngọn núi lửa, ở đây cũng có thể nghe thấy tiếng ngáy của ông ta.
Cậu đã không quay trở lại phòng hội đồng. Trời tối đen, không có ai thông báo người đưa tin đã trở về, mọi người tản mác rời khỏi hội trường. Chỗ nghỉ chuẩn bị cho du khách trên Đảo Lớn gần bến tàu, cách chợ trời không xa, là dãy chòi đá hai tầng san sát nhau, tầng một dành riêng cho khách, tôi không biết phòng ngủ ở đó thế nào và tôi chưa bao giờ vào trong đó. Tôi ngủ trên tầng hai của phòng cho người hầu, có bốn chiếc giường rơm nhức nhối, lúc đó linh mục tập sự không đến nên tôi chọn chiếc giường đối diện với cửa sổ mái và nằm đó một mình, nhìn chằm chằm vào bầu trời đêm trống rỗng.
Mặt trăng từ từ di chuyển vào tầm nhìn và dừng lại ở giữa giếng trời. Tôi đứng dậy, ngồi một lúc, lại nằm xuống, rồi lại đứng dậy, bước lên ghế, nắm lấy khung cửa sổ rồi trèo lên mái nhà. Ánh trăng sáng ngời, hiện rõ từng đường nét không đều nhau của mỗi viên đá. Tôi trượt xuống đất dọc theo hàng dừa cạnh ngôi nhà đá và đi vào rừng.
Những khu chợ vắng vẻ không còn khiến tôi sợ hãi nữa, cũng không còn trống trải như tôi nhớ nữa. Đi đường tắt, tôi đi qua tổ ong của các cửa hàng, đi từ bóng tối ra ánh trăng, để rồi lại bị bóng tối nuốt chửng. Cho đến lúc này, tôi vẫn không biết mình định nói gì với cậu, tôi chỉ muốn gặp cậu và hàn gắn cuộc trò chuyện bị mắc kẹt của chúng ta bởi những tảng đá hung dữ của hòn đảo phía bắc.
Hầu hết các ánh lửa trên đường đều được dập tắt, những ngôi nhà cao thấp bị chôn vùi trong bóng tối không đồng đều. Cửa sổ nhà cậu vẫn còn ánh sáng và ngọn đuốc trước cửa nhà cậu vẫn đang cháy. Ban đầu tôi định đi vòng đến chỗ bóng tối sâu nhất và bí mật gõ lên ô cửa sổ, nhưng cuối cùng tôi lại bước vào chỗ có ánh lửa rồi gõ cửa.
Nếu cậu ngạc nhiên khi nhìn thấy tôi, cậu đã giấu nó rất tốt. Cậu đứng đó, không bước thêm một bước về phía cửa, cũng không mời tôi vào. Tôi ngay lập tức thấy hối hận khi gõ cửa, ngọn đuốc kêu lách tách khiến tôi có cảm giác như mình không còn nơi nào để trốn. Vốn tưởng rằng đứng ở đây thì tự nhiên sẽ nghĩ ra từ ngữ thích hợp, nhưng hy vọng này rõ ràng đã tiêu tan. Cậu và tôi nhìn nhau, không biết điều gì đã thôi thúc tôi nói những lời tiếp theo, có lẽ cảm hứng cuối cùng cũng đã đến với tôi, hoặc có thể là do cậu như sẵn sàng đóng sầm cửa trước mặt tôi.
Tôi gọi tên cậu và cánh cửa lại mở ra.
“Con tàu của cậu vẫn ở đó chứ?”
Cậu không trả lời ngay, tôi nín thở. Sau đó, cậu mỉm cười, không rõ lắm, nhất là trong ánh lửa bập bùng. Cậu vẫn đang mặc áo hội đồng, nhưng mái tóc của cậu không còn gọn gàng như buổi tối nữa, mà như thể đã bị vò rối. Tôi nhớ mình đã nghĩ, trông cậu rất giống một con ưng biển đang ngắm nhìn mặt nước, nhưng không rõ cậu đang săn gì. Cuối cùng cậu cũng lên tiếng, xác nhận rằng tất nhiên chiếc thuyền vẫn ở nguyên chỗ cũ, đã không được sử dụng trong nhiều năm và bản thân cậu gần như quên mất nó tồn tại.
Tôi không nói gì nữa, hiệp định đình chiến vừa hình thành giữa chúng tôi mong manh như sợi tơ nhện, tôi và cậu cứ nắm chặt một đầu, tôi lo nếu nói thêm một lời nữa thì nó sẽ đứt. Cậu tháo đuốc ra và tôi đi bên cạnh cậu về phía sườn đồi dẫn ra vịnh.